De stemplicht (ook wel opkomstplicht genoemd) is afgeschaft. Burgers genieten voor de lokale en provinciale verkiezingen vanaf nu van stemrecht. Dit houdt in dat je niet meer verplicht bent om te gaan stemmen, je kiest dus volledig zelf of je op 13 oktober naar de stembus trekt om jouw stem uit te brengen. Elke kiesgerechtigde burger ontvangt wel nog een uitnodigingsbrief (dit vervangt de oproepingskaart), deze worden ten laatste 28 september per post en digitaal via de E-box opgestuurd.
Heb je jouw uitnodigingsbrief na 28 september nog niet ontvangen? Dan kan je een duplicaat afhalen bij team Burgerzaken in het gemeentehuis. Maak hiervoor een afspraak.
Let op: de afschaffing van de stemplicht geldt (voorlopig) enkel voor de lokale en provinciale verkiezingen.
Je bent stemgerechtigd voor de gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen als je:
- Belg bent op 1 augustus 2024
- 18 jaar bent op 13 oktober 2024
- In Houthalen-Helchteren woont op 1 augustus 2024
- Niet ontzet bent uit je politieke rechten
Ook niet-Belgen kunnen gaan stemmen op 13 oktober, weliswaar enkel voor de gemeenteraadsverkiezingen. Zij dienen zich voor 1 augustus in te schrijven. Alle info hierover vind je terug onder paragraaf ‘Inschrijving (niet-)EU-burgers voor lokale verkiezingen.
Voldoe je aan de kiesvoorwaarden? Dan wordt je toegevoegd aan de kiezerslijst en ontvang je een uitnodigingsbrief om te gaan stemmen.
Europese en niet-Europese burgers die in Houthalen-Helchteren wonen kunnen zich inschrijven om als kiezer deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen van 13 oktober 2024.
Voorwaarden
Als inwoner van België kan je als niet-Belg vrijwillig deelnemen aan gemeenteraadsverkiezingen.
Heb je de nationaliteit van een ander land van de Europese Unie? Dan kan je deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen wanneer je bent ingeschreven in Houthalen-Helchteren op 1 augustus 2024.
Heb je de nationaliteit van een niet-EU-land? Dan kan je deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen nadat je 5 jaar wettelijk verblijf hebt in België.
Als je wil deelnemen aan de verkiezingen moet je je in beide gevallen wel vooraf inschrijven.
Andere kiesvoorwaarden:
- Je bent minstens 18 jaar op 13 oktober 2024.
- Op 1 augustus 2024 woon je officieel in Houthalen-Helchteren.
- Op 13 oktober 2024 beschik je over jouw burgerlijke en politieke rechten.
- Je dient een aanvraag in uiterlijk op 30 juli 2024
Online aanvraag volmacht (inloggen met elektronische identiteitskaart)
Kiezers kunnen in bepaalde omstandigheden een volmacht geven. Daarvoor zijn een volmachtformulier en een bijhorend attest vereist. De volmachtkrijger moet die documenten op de verkiezingsdag meebrengen naar het stembureau.
Redenen voor volmacht
Kiezers kunnen alleen een volmacht geven als ze niet zelf naar het stemlokaal kunnen gaan omwille van een van onderstaande redenen, die ze moeten aantonen met het bijhorende attest.
- De kiezer is omwille van medische redenen niet in staat om naar het stembureau te gaan of er naartoe gevoerd te worden. De kiezer voegt dan een medisch attest bij de volmacht. Een arts die zelf kandidaat is, mag geen attest geven.
- De kiezer is om beroeps- of dienstredenen in het buitenland. De kiezer voegt dan bij de volmacht een attest van de werkgever met de bevestiging dat die op 13 oktober 2024 om beroeps- of dienstredenen niet kan gaan stemmen. Ook de leden van het gezin of het gevolg van de kiezer die met hen in het buitenland verblijven, kunnen op basis van dat attest een volmacht geven.
- De kiezer is in België, maar moet op de dag van de verkiezingen werken. De kiezer voegt dan bij de volmacht een attest van de werkgever met de bevestiging dat die op 13 oktober 2024 om beroeps- of dienstredenen niet kan gaan stemmen.
- De kiezer oefent het beroep van schipper, marktkramer of kermisreiziger uit. De kiezer voegt dan bij de volmacht een attest waaruit de uitoefening van het beroep blijkt. De burgemeester van de gemeente waar de kiezer in het bevolkingsregister is ingeschreven levert het attest (formulier A96b) af. Ook de leden van het gezin die met de kiezer samenwonen, kunnen op basis van dat attest een volmacht geven.
- De kiezer verkeert ten gevolge van een rechterlijke maatregel in een toestand van vrijheidsbeneming. De kiezer voegt dan bij de volmacht een attest van de directie van de inrichting waar die zich bevindt.
- De kiezer kan niet naar het stemlokaal gaan om redenen in verband met hun geloofsovertuiging. De kiezer voegt dan bij de volmacht een attest van de religieuze overheid met de bevestiging dat hij op 13 oktober 2024 niet kan gaan stemmen.
- De kiezer is student en kan om studieredenen niet naar het stemlokaal gaan. De kiezer voegt dan bij de volmacht een attest van de directie van de instelling waar die studeert.
- De kiezer verblijft tijdelijk in het buitenland om andere redenen dan hierboven vermeld. De kiezer voegt dan bij de volmacht een attest van de burgemeester of van zijn gevolmachtigde waarmee deze de onmogelijkheid om op 13 oktober 2024 naar het stemlokaal te gaan, vaststelt. De kiezer vraagt dat attest (formulier A96a) aan bij de burgemeester uiterlijk op 12 oktober 2024 en voegt bij hun aanvraag de nodige bewijsstukken. Deze bewijsstukken kunnen bijvoorbeeld zijn: een reservatie bij een reisbureau, een kopie van een hotelvoucher, een kopie van een vliegtuigticket, een bewijs van boeking of een reservatie van een hotel of kampplaats via internet etc.
Voorwaarden
De kiezer die niet zelf gaat stemmen, is de volmachtgever. De kiezer die gaat stemmen in de plaats van de volmachtgever, is de volmachtkrijger.
Een volmacht geldt voor alle verkiezingen waarvoor de volmachtgever uitgenodigd is. De volmachtkrijger moet dus stemrecht hebben voor minstens dezelfde verkiezingen als die waarvoor de volmachtgever stemrecht heeft.
De volmachtkrijger mag slechts 1 volmacht aanvaarden.
Er zijn 2 documenten nodig om een volmacht te geven:
- het volmachtformulier A95 waarmee de volmachtgever een volmacht geeft aan de volmachtkrijger. Beide personen moeten het volmachtformulier ondertekenen.
- een attest dat bewijst dat de volmachtgever niet zelf naar het stemlokaal kan gaan. Welk attest dat is, hangt af van de reden waarom de kiezer een volmacht geeft. Dat attest moet bij het volmachtformulier gevoegd worden.
De volmacht met een verklaring op erewoord is afgeschaft. Dit werd gebruikt wanneer een kiezer geen bewijsstukken kon voorleggen dat die in het buitenland zat.
Ook belangrijk: volmachtkrijgers kunnen geen volmacht uitoefenen als ze enkel een digitale uitnodigingsbrief op het scherm van een smartphone tonen aan het stembureau. Zij dienen dus de papieren uitnodigingsbrief van volmachkrijger en volmachtgever voor te leggen.
Je moet aan bepaalde voorwaarden voldoen om je kandidaat te kunnen stellen voor de verkiezingen. Ook de kandidatenlijst moet samengesteld zijn volgens een aantal regels. Alle geldige kandidatenlijsten die uiterlijk op 14 september om 16 uur zijn ingediend, krijgen een lijstnummer en worden gepubliceerd op de website vlaanderenkiest.be
De meest actuele en volledige info in verband met kandidaatstelling voor de lokale en provinciale verkiezingen vind je terug op de website van Vlaanderen.
Recht van inzage en bezwaar tegen de kiezerslijst
Iedereen kan vanaf 1 augustus 2024 tot uiterlijk 1 oktober 2024 (de 12e dag vóór de verkiezingen) in het gemeentehuis tijdens de openingsuren nagaan of hijzelf op de kiezerslijst staat, vastgesteld op 1 augustus 2024, dan wel met de juiste vermelding erop staat. Klik hier voor meer info over dit recht op inzage.
Indienen voordrachtsaktes
Wens je een voordrachtsakte voor de komende gemeenteraadsverkiezing in te dienen? Bekijk dan zeker deze bekendmaking (hierachter document in bijlage linken) ivm deadlines, werkwijzen en afspraken rond de voordrachtsaktes.
Zin om de verkiezingen van dichtbij mee te maken? Dan is de rol van bijzitter in een stembureau wellicht iets voor jou.
Onder begeleiding van de voorzitter en secretaris zorg je voor het goede verloop van de verkiezingen in het stembureau. Dat wilt zeggen:
- Aannemen van identiteitskaarten
- Nakijken of de personen op de kiezerslijst staan
- Afstempelen van de oproepingskaarten
- Controleren van de volmachten
Als bijzitter ben je op verkiezingsdag (zondag 13 oktober) aanwezig van 07.30 tot 15.30 uur en zal je meewerken in het stembureau waar je ook zal moeten gaan stemmen. Je ontvangt een financiële vergoeding en wij voorzien ontbijt, lunch, 3-uurtje, koffie en frisdrank.
Je moet wel aan enkele voorwaarden voldoen:
- Je bent stemgerechtigd
- Je bent woonachtig in Houthalen-Helchteren sinds 1 augustus
- Je bent zelf geen kandidaat voor de komende verkiezingen
Overtuigd? Stuur een mail naar burgerzaken@houthalen-helchteren.be met onderstaande gegevens:
- Naam
- Voornaam
- Rijksregisternummer
- GSM-nummer
Alvast bedankt om jouw steentje bij de dragen aan een vlotte werking van onze democratie!